De leeuw is een groot roofdier, met een brede kop, een korte snuit en kleine, ronde oren. Hij heeft een kortharige asgrijze tot een zandgele vacht, maar dat is heel verschillend, [ze kunnen van heel bruin tot helemaal wit worden.] Over de vacht verspreid liggen vage vlekken, die vooral bij jongere dieren goed te zien zijn. De vlekken vervagen naarmate het dier ouder wordt en zullen meestal uiteindelijk verdwijnen.

De meeste mannetjes hebben dichte zwarte, bruine of gele manen met een verschillende lengte op de kop.  Bij de nu uitgestorven ondersoorten uit Noord-Afrika, en de Kaapse leeuw  liep de maan als een franje over de buik. Het duurt meestal een jaar of zes eer de manen  goed ontwikkeld zijn Wijfjes zijn kleiner en hebben geen manen.

De staart is tussen de 60 en 100 cm lang, en aan het eind van de staart een zwart puntje. Aan de staart van de leeuw kun je zijn humeur aflezen, als de staart hard heen en weer zwiept, moet je maken dat je weg komt hij is namelijk dan boos. Maar als de staart zachtjes, met een kalm, rustig gangetje heen en weer gaat is hij tevreden.

Een leeuw heeft 26 tanden. Bovenaan heeft hij 6 snijtanden, 2 hoektanden, 2 voorkiezen en 4 kiezen. Onderaan heeft hij 6 snijtanden, 2 hoektanden, 2 voorkiezen en 2 kiezen.

Een  mannetje heeft een kop-romplengte [dat is vanaf de staart tot de kop]  van 172 tot 250 cm, en de schouderhoogte van 100 tot 128 cm en een gewicht van 150 tot 280 kg, het vrouwtje heeft een kop-romplengte van 140 tot 192 cm, en een gewicht van 100 tot 182 kg.

De leeuw lijkt sterk op de tijger, hoewel de vacht, leefomgeving en manier van leven anders is. Leeuwen zijn kleiner dan tijgers. Een volwassen leeuw weegt ongeveer 250 kg. Een tijger 300 kg. Dus er is veel verschil. Een leeuw is 2 meter en een tijger 3 meter.

Een leeuwenpoot heeft een soort kussentje onder zijn voet, zodat het niet zeer doet als hij rent.

Leeuwen leven in groepen van ongeveer 2 tot 5 volwassen vrouwtjes [die ongeveer 2 tot 20 jaar zijn], en 1 of 2 volwassen mannetjes [van 2 tot 8 jaar]en hun jongen. Soms bestaat er een groep uit meer dan 30 leeuwen. Meestal bewegen de dieren zich los van elkaar of in kleine groepen. Als dieren uit dezelfde groep elkaar tegenkomen, volgt een gedrag van wrijven, likken en spinnen. Vreemde leeuwen, zowel mannetjes als vrouwtjes, worden meestal weggejaagd. Leeuwinnen blijven hun hele leven bij dezelfde groep, mannetjes meestal niet meer dan drie of vier jaar. Mannetjes die niet bij een groep horen, leven een zwervend bestaan, alleen of met andere mannetjes. Door dit zwervende bestaan worden mannetjes in de regel minder oud dan vrouwtjes. De groep heeft meestal een vast territorium. In de Serengeti volgen ze echter meestal de grote trekkende kudden gnoes, zebra's en gazellen.

Een leeuwenjong noem je een welp. Als welpen aan het vechten zijn, is dat voor hun spelen. Een mannetjes leeuw slaapt 20 uur per dag dus is hij 4 uur per dag actief.

Een  leeuw is vaak een symbool, het is vaak afgebeeld in de wapens van verschillende landen, streken en steden, ook  Nederland en België. De leeuw in het wapen van Nederland is een afbeelding van de Kaapse leeuw, een uitgestorven soort van de leeuw. Een opgezet exemplaar van deze opmerkelijk slanke leeuwensoort wordt bewaard in de schatkamer van het Leidse museum Naturalis.